Artikel
Min Read

Basisprincipes van narratieve hulpverlening

Na vijftien jaar verhalen maken als journalist, copywriter en communicatie-expert, verschoof mijn passie naar het écht luisteren naar verhalen. Vanuit mijn liefde voor taal en zingeving verdiepte ik me in storylistening en narratieve hulpverlening. Vanuit Witruimte begeleid ik mensen die vastlopen of op een belangrijk moment in hun leven staan. In een nieuwsgierige en waarderende dialoog onderzoeken we samen welke dominante verhalen iemand vasthouden – en welke nieuwe, betekenisvolle verhalen klaarstaan om meer ruimte te krijgen.

1. Filosofische grondhouding

Michael White (Australië) en David Epston (Nieuw-Zeeland) zijn de grondleggers van de narratieve therapie, ontwikkeld in de jaren 1980. Beiden waren maatschappelijk werker en therapeut. Ze lieten zich inspireren door systeemtheorie, antropologie, poststructuralisme (zoals het werk van Michel Foucault) en taalfilosofie.

De narratieve benadering gaat uit van een constructivistisch en postmodern mensbeeld. Er is niet één vaste waarheid, maar meerdere waarheden die betekenisvol zijn voor de persoon zelf. Verhalen zijn veranderlijk en meervoudig; ze worden steeds opnieuw gevormd in relatie tot de omgeving en context. Vanuit deze visie worden mensen benaderd met nieuwsgierigheid, respect en gelijkwaardigheid. De nadruk ligt op kracht, mogelijkheden en veerkracht, in plaats van op problemen of tekorten.

2. ABC-model

Narratieve hulpverlening draait om het herontdekken en herschrijven van de verhalen die mensen over zichzelf en hun leven vertellen. Centraal staan drie kernprincipes, samengevat als ABC:

  • Autonomie: Mensen zijn zelf de experts van hun eigen verhaal. De narratieve hulpverlener of interviewer respecteert en versterkt hun eigen keuzes over hoe zij hun verhaal vormgeven.

  • Belonging: Het narratieve proces helpt om betekenis en erkenning te vinden in ervaringen. Dit versterkt het gevoel van waardering en zelfvertrouwen. Ook is er aandacht voor ‘teams of support’, die het gevoel van samenhorigheid vergroten en het besef versterken: ‘ik sta er niet alleen voor’.

  • Coherentie: Door verhalen te herstructureren ontstaat meer samenhang en begrijpelijkheid, wat helpt om (moeilijke of net hoopgevende) levensveranderingen te integreren en een gevoel van richting te creëren.

3. “The person is not the problem, the problem is the problem”

Een fundamenteel uitgangspunt in narratieve hulpverlening is dat de persoon losstaat van het probleem of ‘de worsteling’ waar die tegenaan kijkt. Het probleem wordt gezien als iets externs, iets wat invloed heeft op iemands leven, maar niet wie die persoon is. Dit helpt om het gesprek te richten op het verhaal rondom het probleem, zonder dat iemand zich de ‘probleemdrager’ voelt. Zo ontstaat ruimte voor nieuwe perspectieven en mogelijkheden, waarin mensen hun eigen kracht en autonomie kunnen (her)ontdekken.

Bijvoorbeeld;
Dominant probleemverhaal: “Ik kan geen leiding geven” 

  • Wanneer kwam dat idee van ‘geen leiding kunnen geven’ in je leven? (externaliseren, probleem lostrekken van de mens)
  • Wat wil die gedachte ‘ik kan geen leiding geven’ van jou? (externaliseren)
  • Wat vind je daarvan? (persoon zich laten verhouden t.o.v. probleemstelling)
  • Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt in het leven? (peilen naar de waarden)
  • Kan je je ervaringen, momenten herinneren waaruit blijkt dat je X belangrijk vindt in je leven? (waarden / alternatieve verhaal verrijken)
  • Wie weet dat van jou, dat je X belangrijk vindt?  (waarden / alternatieve verhaal verrijken, team of support)

4. Waarderend onderzoek

Niet alleen problemen verdienen aandacht – ook verlangens, dromen en 'sprankels' van nieuw verhalen. Zeker voor wie voelt dat er iets wil groeien, zonder te weten wat, kan een narratief gesprek helderheid brengen. In plaats van te focussen op wat ontbreekt of niet werkt, richten we ons op wat ertoe doet, wat betekenis geeft en waar energie of een verlangen voelbaar is. Door samen te zoeken naar unique outcomes – momenten waarop iemand aansluiting voelde bij waarden die belangrijk zijn — krijgen alternatieve verhalen de kans om zich te ontvouwen.

5. Gelijkwaardigheid

Narratieve hulpverlening vertrekt vanuit een fundamenteel gelijkwaardige relatie. De vraagsteller is geen expert over het leven van de ander, maar een nieuwsgierige gesprekspartner die mee zoekt, luistert en bevraagt. We werken niet met diagnoses of verklaringen van buitenaf, maar met verhalen van binnenuit. In een gedeeld proces van betekenisgeving wordt taal gevonden die klopt en past, in het tempo dat zich aandient. Zo ontstaat een veilige ruimte waarin iemand zich gezien, gehoord en erkend kan voelen – precies zoals die is.

Author :
< Go Back

Related Articles

Kennismaken?

Wil je zelf een nieuw verhaal verkennen? Of denk je: Wij moeten duidelijk eens afspreken?

Ja graag!

Meer weten?

Benieuwd naar het 'Waarom' achter Witruimte?

Over Witruimte